ABC Yerba Mate

Początki z ostrokrzewem paragwajskim bywają trudne. Wiele osób zaczynających przygodę z yerba mate może mieć na początku problem z licznymi słowami i definicjami pochodzącymi z języka hiszpańskiego. Mamy nadzieję, że dzięki naszemu słownikowi choć trochę przybliżymy i wyjaśnimy niezrozumiałe pojęcia.

Słownik yerba mate to niezbędnik każdego zaczynającego przygodę z yerba mate. Dzięki niemu unikniemy nieporozumień i ewentualnych pomyłek w trakcie robienia swoich pierwszych zakupów ostrokrzewu paragwajskiego i akcesoriów. Zachęcamy do zapoznania się ze słownikiem.

Algarrobo - gatunek drewna z którego wykonywane są naczynie do picia yerba mate, dostępne w wersji z metalowym okuciem lub bez.

Alpaka - nazywana nowym srebrem, to stop metali - cynku, niklu i miedzi. Z niej tworzone są bombille czy wirolki do ozdoby naczyń z tykwy.

Amanda - jeden z czołowych argentyńskich producentów yerba mate z prowincji Misiones. Sama firma została założona przez polskiego imigranta - Jana "Juana" Szychowskiego.

Bajo contenido de polvo(BCP) - yerba mate o obniżonej zawartości pyłu.

Barbacua - yerba mate poddana procesowi obróbki w sposób zgodny z tradycyjnymi metodami używanymi wieki temu. Czego efektem jest dymny smak i aromat. Zdarza się, że dymne nuty są mocno wyczuwalne, jednak listki i patyczki nie zostały "dotknięte" samym dymem. Zasługa w tym specjalnego pieca opalonego drewnem i odpowiedniego systemu suszenia.

Bombilla - czyli rurka zakończona sitkiem, która służy do filtrowania naparu. Są tworzone z różnych materiałów: stali nierdzewnej, srebra, złota i innych stopów metali, a także naturalne z bambusa.

Chimarrao - bardzo drobna zmielona odmiana brazylijskiej yerba mate, do której przygotowania niezbędna jest bombilla o płaskim sitku, czyli tzw. bomba. Równie ważny jest sposób jej przygotowania, a jest całkiem spory.

Cocido - yerba mate w formie saszetek do szybkiego przygotowania bez niezbędnych akcesoriów.

Compuesta(con hierbas) - yerba mate z dodatkiem ziół, np. mięty, werbeny cytrynowej, boldo, anyżu i tym podobnych.

Con - czyli z czymś (przykładowo: con palo - yerba mate z patyczkami)

Curado - czyli proces przygotowania naczynka do użytkowania. Dotyczy głównie naczynek z tykwy, które wymagają odpowiedniego przygotowania, głównie w celu odpowiedniej konserwacji i usunięcia pozostałości miąższu, który ma działanie przeczyszczające.

Despalada - określenie gatunku yerba mate zazwyczaj nie zawierającego patyczków. Są to często mocne pobudzające rodzaje mate. Niektóre gatunki zawierają do 10% patyczków.

Endulzada - yerba mate słodzona, przykładowo stewią

Elaborada - yerba mate z patyczkami, zazwyczaj maksymalnie 30% objętości opakowania, często łagodniejsza w smaku i działaniu niż Despalada. Bywają jednak wyjątki.

Erva mate - tak w Brazylii nazywa się yerba mate. 

Especial - yerba mate selekcjonowana.

Fusy - dostarczają wielu minerałów i witamin płynących z naparu yerba mate. Mogą być zalewane wielokrotnie.

Guampa - czyli naczynie wyprodukowane z bydlęcego rogu lub kopyta. Przeznaczone wyłącznie do picia yerba mate na zimno.

Guarani - nazwa plemienia Indian z Ameryki Południowej, którzy pili mate w celu poprawy kondycji organizmu oraz likwidacji uczucia głodu i zmęczenia. Uważani za protoplastów yerba mate.

Hierbas - (hiszp. zioła)czyli odmiany yerba mate z dodatkiem różnorodnych ziół.

Indega - nazwa pargwajskiej marki yerba mate.

Kofeina - yerba mate jest źródłem kofeiny, która pobudza organizm i stymuluje do większego wysiłku. W zależności od gatunku, yerba mate zawiera od 0,7 do 2 % kofeiny w swoim składzie.

Kawa - yerba mate to idealna alternatywa dla kawy, nie wypłukuje z organizmu żelaza i dostarcza niezbędnych witamin, składników odżywczych, dodaje energii, likwiduje poddenerwowanie, pomaga w zwiększonym wysiłku fizycznym czy umysłowym.

Laranjeiras - czyli brazylijska firma produkującą niezwykłą odmianę mate, mate green. Cechuje się ona niezwykłym mocnym zielonym kolorem, który zawdzięcza okresowi zbiorów. Goryczka w tym rodzaju mate nie jest aż tak dominująca jak w przypadku argentyńskich mate.

Manzana - czyli jabłko.

Mate de Ruso - yerba mate zalewana sokiem owocowym zamiast wodą.

Mate Dulce - yerba mate z dodatkiem cukru.

Mateista - czyli miłośnik yerba mate.

Mateina - według niektórych odmiana kofeiny znajdująca się w yerba mate, podobnie jak teina w herbacie. Aczkolwiek pod kątem chemicznym są to te same związki.

Matero/Mate - określenie opisujące naczynie do sporządzania naparu yerba mate. Naczynka tworzy się z różnych materiałów(tykwa, bambus, ceramika, glina, drewno).

Naranja - po hiszpańsku oznacza pomarańczę. Wiele owocowych odmian mate posiada skórkę pomarańczową lub aromat pomarańczowy w celu złagodzenia goryczki.

Organica - organiczna yerba mate.

Ostrokrzew paragwajski- czyli określenie rośliny, z której tworzy się yerba mate. Zbiera się listki i patyczki ostrokrzewu, które następnie są mielone, suszone oraz leżakowane przynajmniej rok czasu. Niektóre wersje są leżakowane nawet 2 lata, dzięki czemu uzyskują niepowtarzalny smak.

Palo Santo - drewniane naczynko do picia yerba mate z drewna Palo santo. Drzewo posiada niezwykle aromatyczną żywicę, przez co w trakcie użytkowania naczynia otrzymujemy dodatkowe walory smakowe płynące z żywicy. Są dość trwałe i wytrzymałe, jednak nie można ich zbyt gwałtownie osuszać, bo mogą wówczas pękać.

Rosamonte - czołowa argentyńska marka yerba mate, która jest znana na całym świecie. Dzięki leżakowaniu z dodatkiem drzewa różanego wszystkie mate tej marki posiadają unikalny smak z wyczuwalnym delikatnym aromatem różanym. 

Saborizada - yerba mate z dodatkiem aromatów.

Silueta - yerba mate z dodatkiem ziół, które wspomagają odchudzanie oraz przemianę materii.

Sin - dosłownie bez(przykładowo: sin humo - mate suszona bez użycia dymu, sin palo - yerba mate bez patyczków, same listki)

Suave - jest to określenie delikatnych i łagodnych w smaku odmian yerba mate, jednak nie zawsze oznacza to łagodniejsze działanie samego naparu.

Terere - yerba mate sporządzana na zimno, tzn. zalewana lodowatą wodą. Często z dodatkiem świeżych ziół, owoców lub soków owocowych. Idealnie orzeźwi w gorące dni.

Tostada - palona yerba mate o brązowym kolorze listków. W smaku zbliżona do kawy zbożowej, można zalewać ją wrzątkiem.

Tykwa - owoc, kuzynka dyni. Wydrążona, a następnie wysuszona, z powodzeniem służy jako naczynie do picia yerba mate.

Union - to argentyńska marka zajmująca się produkcją wyśmienitej mate. W swojej ofercie posiadają klasyczne, ziołowe czy owocowe odmiany yerba mate. W Polsce póki co jest mało znana.

Yerbera - czyli pojemnik lub opakowanie do przechowywania niezwykłej mate ;)

Zalewanie - jedna z zalet yerba mate jest możliwość kilkukrotnego zalewanie fusów, dzięki czemu picie yerba mate jest ekonomiczne.